Etat, JDG czy własna firma
Przede wszystkim chciałbym zacząć od rozdzielenia i zdefiniowania tych 3 pojęć.
Etat – praca od godziny do godziny. Zdefiniowany kodeksem stosunek pracy, czyli relacja zatrudniony – pracodawca. Zazwyczaj formą jest umowa o pracę, więc podstawa wynagrodzenia jest stała. Można uzyskać premie i dodatki, ale zarobki są najniższe w stosunku do wymienionych 3. Na etacie można za to uzyskać najwięcej benefitów, takich jak prywatna opieka zdrowotna, dodatki socjalne czy karnety sportowe. Z działalnością na umowie o pracę na początku swojej drogi styka się prawie każdy z nas.
JDG, jednoosobowa działalność gospodarcza, samozatrudnienie, czyli już przedsiębiorca, ale branżowo nadal wykonujący wąski zakres obowiązków. W naszym przypadku będą to typowe prace z zakresu obowiązków konstruktora. Dochodzą obowiązki związane z rozliczaniem firmy, które w pewnej części można zlecić do biura księgowego. Osoba pracująca na JDG bardzo często związana jest z jedną firmą, która zagospodarowuje cały jej zasób roboczogodzin i na potrzeby tego wpisu przyjmijmy, że tak właśnie jest.
Własna firma, czyli człowiek orkiestra. Pracujesz jako konstruktor, sam szukasz zleceń projektowych i w zależności od projektu zajmujesz się zamówieniami komponentów, montażem, koordynacją projektu. Chociaż zarobki w tym wypadku mogą być najbardziej kuszące, trzeba mieć świadomość, że 8 godzinny dzień pracy może nie być wystarczający, aby okiełznać wszystkie aspekty, dlatego często wiąże się to z zatrudnianiem osób lub zlecaniem niektórych części podwykonawcom.
Z moich obserwacji wynika, że największy odsetek konstruktorów znajduje się w pierwszej lub drugiej grupie, a ponieważ zmiana formy zatrudnienia może być jednym ze sposobów na zwiększenie swojego dochodu, zebrałem 9 najistotniejszych aspektów, które warto przeanalizować w związku z taką zmianą.
1. Będzie drożej
Będąc zatrudnionym na umowie o pracę, nie masz świadomości, jaka ilość pieniędzy płynie bezpośrednio od pracodawcy do urzędu, żebyś każdego miesiąca mógł otrzymać wypłatę. Nie musisz też martwić się o ubezpieczenie, oprogramowanie, sprzęt, samochód i wszelkie awarie z nimi związane. Przedsiębiorca musi zadbać o to sam. Czasem można się dogadać ze współpracującą firmą, ale nie ma co się oszukiwać. Jeśli chcesz być niezależny, pracować na własny rachunek, prędzej czy później będziesz musiał ponieść część z tych kosztów.
2. Odpowiedzialność
W dyskusjach często porusza się temat dużej odpowiedzialności konstruktora. W przypadku zatrudnienia na podstawie umowy o pracę odpowiedzialność finansowa za nieumyślnie wyrządzoną szkodę nie przekracza trzykrotności miesięcznej pensji pracownika na dzień zdarzenia. Dla własnej działalności nie ma takich założeń, bo nie ma stałej „wypłaty”, dlatego warto się ubezpieczyć. Prowadząc działalność gospodarczą nie jesteś już chroniony kodeksem pracy. Za wszelkie zobowiązania zaciągnięte przez swoją firmę odpowiadasz całym swoim majątkiem.
3. Polski system podatkowy jest skomplikowany
I prędko się to nie zmieni. Niektóre z terminów trzeba przyswoić samemu (netto/brutto, VAT, składki zdrowotne i społeczne, wysokość podatku, etc.), ale obsługę rozliczeń można zlecić do biura księgowego i naprawdę warto to zrobić. Oczywiście główna odpowiedzialność i tak cały czas spoczywa na przedsiębiorcy, ale nie oznacza to, że w przypadku pomyłki księgowość pozostaje bez winy. Dobre biura księgowe są ubezpieczone na wypadek takich sytuacji. Mnogość zagadnień księgowych jest na tyle duża, że warto zlecić to wykwalifikowanemu specjaliście, a samemu zająć się konstruowaniem. Koszt obsługi biura księgowego to w tej chwili ok. 200 zł, ale nie będą to zmarnowane pieniądze.
4. Jesteś nadal tylko konstruktorem
Chociaż coraz więcej osób decyduje się na samozatrudnienie, stwierdzenie „założyłem firmę” nadal brzmi dumnie. Nie zapominaj, że pod kątem zakresu obowiązków konstruktora i możliwości zmienia się niewiele. Nadal jesteś tylko konstruktorem i do wytworzenia dóbr potrzebujesz współpracy z automatykiem, produkcją czy montażem.
5. Startujesz z zerową marką
Możesz (nawet wypadałoby) mieć zapas wizytówek, własnego maila na świetnie brzmiącej, autorskiej domenie, ale dla świata biznesu jesteś firmą bez przeszłości, a takiej trudno będzie zaufać i zlecać duże projekty. Dlatego bardzo często samozatrudnieni związują się z jedną firmą na dłużej. Łatwiej zdobyć projekty od osób, z którymi w przeszłości się współpracowało lub zacząć od mniejszych rzeczy, żeby potem przesiąść się na większe. Pamiętaj też, że firmy często wolą mieć temat zrealizowany kompleksowo. To znaczy: „mam następujący problem i potrzebuję firmy, integratora, który go rozwiąże, a następnie dostarczy gotową maszynę”. Moja rada – zachowuj kontakty do osób z branży i nie pal mostów. Nigdy nie wiadomo z kim w przyszłości przyjdzie Ci współpracować.
6. Ilość obowiązków wzrośnie proporcjonalnie do zarobków
Trochę pisałem już o tym wyżej. Za cenę większych zarobków masz na głowię rozliczenia firmy, dbanie o skrupulatne zapisywanie wszystkich wydatków, płacenie podatków, składek, rozliczeń z podwykonawcami. Nie są to rzeczy kosmicznie trudne i po pewnym czasie wykonuje się je automatycznie, a około 25% środków więcej zostaje w kieszeni. Jeśli więc na umowie o pracę masz 5000 zł netto, przy samozatrudnieniu wynagrodzenie wzrośnie około 1500 zł. Jeśli chcesz poznać ile wyniesie różnica w Twoim przypadku, tutaj masz kalkulator.
7. Masz znacznie więcej możliwości
Jak dla mnie jest to największy atut bycia przedsiębiorcą. Plusy takie jak:
- płynny dobór zleceniodawcy, łącznie z negocjowalną wysokością stawki przy każdym projekcie,
- ilość roboczogodzin poświęconych na projekt w miesiącu,
- możliwość pracy zdalnej z dowolnego miejsca,
- korzystanie z leasingu na maszyny/samochód,
- dofinansowania – np. na założenie działalności,
- ulga na start, mały ZUS,
- zaliczania firmowych wydatków i służbowych podróży w koszty,
skutecznie rekompensują większość z przytaczanych niedogodności.
8. Działalność gospodarcza jest dla osób zdrowych i pracowitych
Nie oszukujmy się, za darmo nie ma niczego. Jeśli chcesz założyć działalność gospodarczą, żeby chorować i pracować mniej, to nie tędy droga. Przynajmniej nie na początku. Zasiłek chorobowy przysługuje po 90-dniowym okresie oczekiwania, a jego wysokość jest śmiesznie niska. Chociaż godziny pracy mogą być elastyczne, sam musisz pilnować, żeby „wyrabiać normę”, bo zleceniodawca nie będzie patrzył na godziny przepracowane, ale na uzyskany efekt. Jeśli więc jesteś zdecydowany na taką drogę to podwiń rękawy i do pracy. Trud się opłaci.
9. Brak płatnego urlopu
To trochę kontynuacja poprzedniego punktu. Formalnie podczas samozatrudnienia nie funkcjonuje coś takiego jak urlop. Nie pracujesz = nie zarabiasz. Firmy wiążące się z freelancerami pracującymi na JDG często proponują kompromis w postaci zwiększonej stawki godzinowej w zamian za brak urlopu płatnego. W ten sposób można odłożyć środki na czas bez pracy.
Moje zdanie
Jeżeli chcesz rozwijać się dalej, nie tylko w kompetencjach konstruktorskich albo masz dosyć narzucających Ci bezsensowne ramy przełożonych, albo chcesz być po prostu bardziej niezależny, nie stronisz od ciężkiej pracy i masz trochę oleju w głowie – idź w to. Mimo rzucających się na pierwszy rzut oka trudnościach, JDG jest do ogarnięcia. Większość z tych rzeczy zrozumiesz i nauczysz się w ciągu pierwszego roku, a preferencyjne warunki dla nowych przedsiębiorców pozwolą płynnie wystartować. Jeżeli po pewnym czasie stwierdzisz, że to jednak nie dla Ciebie, zawsze istnieje droga powrotna. Jednoosobową działalność można zawiesić lub po prostu zamknąć.
Zdaję sobie sprawę, że poruszone przeze mnie kwestie nie dla każdego będą oczywiste. Temat jest obszerny i zdecydowanie wykracza poza ramy pojedynczego wpisu. Przymierzam się do opracowania większego materiału na ten temat. Jeżeli to Cię interesuje, wejdź w link poniżej i wypełnij ankietę. Dzięki temu będę mógł lepiej zrozumieć Twoje potrzeby i przygotować bardziej dopasowany materiał.
